• Home
  • LOCAL NEWS
  • Elunduluko lyonkalo yombepo lya gumu nayi Africa lyomUumbugantu
Elunduluko lyonkalo yombepo lya gumu nayi Africa lyomUumbugantu
Elunduluko lyonkalo yombepo lya gumu nayi Africa lyomUumbugantu

Elunduluko lyonkalo yombepo lya gumu nayi Africa lyomUumbugantu

Oshitopolwa shaSADC osha taalela omikundu odhindji ngele tashi ya kelunduluko lyonkalo yombepo, pahapu dhaMinista yOmidhingoloko moNamibia, Pohamba Shifeta.
Ellanie Smit
Ominista yaNamiba yOmidhingoloko nOmatalelepo, Pohamba Shifeta okwa holola omaiyuvo ge, omolwa omwaalu omunene gwaantu gwagumwa komaupyakadhi ngaashi oshikukuta oshowo efundja miilongo yomUumbugantu waAfrica.

Shifeta okwa li oshitopolwa shosheendo shAanamibia mboka ya kutha ombinga momutumba gwoUnited Nations Climate Change Conference, gwa tseyika woo nedhina COP 25, ngoka gwa ningwa nuumvo.

Omutumba omuti 25 gwoConference of Parties (COP25) moUnited Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) ogwa ningilwa moMadrid, shaSpain okuza momasiku gaali sigo 13 gaDecemba 2019.

Shifeta okwa popi ngaaka poshituthi shetulo miilonga lyoNationally Determined Contribution (NDC) moSouthern African Development Community (SADC).

Okwa popi kutya etulo miilonga lyoNDC moshitopoowa okupitila meyambulepo lyemono lyiiyemo oshinima sha simana.

Pahapu dhe oshitopolwa osha taalela omaupyakadhi ogendji omolwa omalunduluko gonkalo yombepo, ngaashi oshikukuta oshinene , efundja oshowo omaupyakadhi galwe ngaashi iikungulu.

Minista okwa popi kutya okwa dhidhilikwa e yo pombanda lyaantu taya ningi iihakanwa yomaupyakadhi ngoka oshowo eyonagulo enene tali ningilwa omaliko miilongo mbyoka, onga oshizemo shomaupyakadhi ngoka taga etithwa kelunduluko lyonkalo yombepo.

Nonando ongaaka okwa popi kutya iilongo mbyoka yi li oshitopolwa sha Africa lyomUumbugantu mwakwatelwa Namibia oya taalela ompumbwe yomeya, iikwankondo oshowo egamenenepo lyoondya.

Shifeta okwa popi kutya elunduluko lyonkalo yombepo otali tula moshiponga aakalimo yomoshitopolwa shoka ihe etulo miilonga lyoNDC olya simana mokugandja ompito koshitopolwa, mokweeta momulandu omuwanawa eliko, mwakwatelwa omeya niikulya oshowo iikwankondo., Minista okwa popi kutya ndjoka ompito ya pumbwa okutaambiwako nomaako agehe nokuulika ehalo enene mompito ndjoka nokulongela kumwe nkene ku na okuungaungwa nekongo lyoonzo okuza koonzo adhihe.

Okwa tsikile kutya ngele shoka itashi kuthwa ko onga oshinima sheendelela, nena omaupyakadhi agehe taga etithwa kelunduluko lyonkalo yombepo ngashi omafundja, oshikukuta, onkalo yombepo ya pupyala noonkondo, e yo pombanda lyondjele yomeya omafuta oshowo iikungulu otayi kala iinima yesiku kehe na oya nika oshiponga nokutula moshiponga enenevi.

Shifeta okwa popi kutya onkalo ndjoka oyo ya etitha Namibia a tule miilonga oNationally Determined Contribution (INDC) momvula yo 2015.

INDC oya guma iikondo ya yooloka meliko lyaNamibia mwa kwatelwa iikwankondo, omalweendo, oofaabulika, uunamapya, omeya, omakuti oshowo iiyekelwahi.

“Oshiholelwa ongaashi kutya otwiitulamo opo tu shunithe pevi epititho lyomiku dhohaasa noopresenda 89 okuya momvula yo 2030 oshowo okuyambulepo elongululo lyoonkondo dholusheno noopresenda 70 okuza momvula yo 2030.”

“Otandi indile atuhe tu kwashililapeke kutya omulandu nguka inagu kwatelapo owala ehulithepo ihe okutula woo miilonga nankene tu na okulonga momahwahwameko ngoka ga nuninwa etulo miilonga. Onga oshitopolwa otwa pumbwa okukala tu na uuyelele wetu nomiyalu moshinima shika sho tatu yi moonkundathana paigwana.”

Okwa popi kutya oshitopolwa osha pumbwa okulongela kumwe opo shi kwashilipaleke kutya omayambulepo ngoka taga ningwa nokutulwa miilonga oga e ta uuwanawa mboka wa halika nomalalakano.

“Onga Namibia, otatu yambidhidha ezimino netaambeko lyoSADC Secretariat koGreen Climate Fund oshowo elongitho lyiiputudhilo yopashitopolwa ngaashi African Development Bank oshowo Development Bank of Southern Africa mokuyambulapo oopoloyeka ndhoka menenevi lyomUumbugantu waAfrica.”

Minista Shifeta okwa popi kutya oshikondo shopaumwene nasho oshi na oshinakugwanithwa oshinene oshowo onkandangala onene okudhana mokuhumitha komeho oshitopolwa ngele tashi ya miikwankondo, omalweendo, egandjo lyomeya oshowo okuyambulapo oshikondo shuunamapya.

ELLANIE SMIT

Comments

Namibian Sun 2024-09-21

No comments have been left on this article

Please login to leave a comment

LaLiga: Deportivo Alaves 2 vs 1 Sevilla | Leganés 0 vs 2 Athletic Club | Real Betis 2 vs 1 Getafe SerieA: Hellas Verona 2 vs 3 Torino | Cagliari 0 vs 2 Empoli European Championships Qualifying: Stoke City 1 vs 3 Hull City English Championship: Stoke City 1 vs 3 Hull City Katima Mulilo: 25° | 39° Rundu: 20° | 39° Eenhana: 17° | 36° Oshakati: 15° | 34° Ruacana: 16° | 35° Tsumeb: 19° | 34° Otjiwarongo: 13° | 32° Omaruru: 14° | 32° Windhoek: 11° | 28° Gobabis: 9° | 30° Henties Bay: 11° | 18° Wind speed: 19km/h, Wind direction: NW, Low tide: 07:11, High tide: 13:35, Low Tide: 19:41, High tide: 01:54 Swakopmund: 12° | 14° Wind speed: 19km/h, Wind direction: N, Low tide: 07:09, High tide: 13:33, Low Tide: 19:39, High tide: 01:52 Walvis Bay: 11° | 17° Wind speed: 19km/h, Wind direction: N, Low tide: 07:09, High tide: 13:32, Low Tide: 19:39, High tide: 01:51 Rehoboth: 7° | 29° Mariental: 7° | 26° Keetmanshoop: 6° | 24° Aranos: 6° | 27° Lüderitz: 14° | 27° Ariamsvlei: 6° | 23° Oranjemund: 15° | 30° Luanda: 22° | 24° Gaborone: 11° | 17° Lubumbashi: 18° | 36° Mbabane: 8° | 9° Maseru: 3° | 13° Antananarivo: 11° | 28° Lilongwe: 21° | 31° Maputo: 14° | 15° Windhoek: 11° | 28° Cape Town: 10° | 21° Durban: 13° | 14° Johannesburg: 7° | 9° Dar es Salaam: 23° | 29° Lusaka: 21° | 34° Harare: 17° | 30° Currency: GBP to NAD 23.26 | EUR to NAD 19.53 | CNY to NAD 2.48 | USD to NAD 17.5 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.28 | EGP to NAD 0.35 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.65 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.16 | RUB to NAD 0.19 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 131.91 | USD to AOA 927.77 | USD to BWP 13.17 | USD to EGP 48.46 | USD to KES 128.48 | USD to NGN 1593.37 | USD to ZAR 17.41 | USD to ZMW 26.45 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1831.97 Down -0.38% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 14246.86 Up +0.44% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 30937.69 Up +1.96% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9651.25 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 622.23/OZ UP +1.35% | Copper US$ 4.31/lb DOWN -0.0032 | Zinc US$ 2 884.80/T DOWN -0.23% | Brent Crude Oil US$ 74.74/BBP DOWN -0.0019 | Platinum US$ 976.09/OZ DOWN -0.0067 Sport results: LaLiga: Deportivo Alaves 2 vs 1 Sevilla | Leganés 0 vs 2 Athletic Club | Real Betis 2 vs 1 Getafe SerieA: Hellas Verona 2 vs 3 Torino | Cagliari 0 vs 2 Empoli European Championships Qualifying: Stoke City 1 vs 3 Hull City English Championship: Stoke City 1 vs 3 Hull City Weather: Katima Mulilo: 25° | 39° Rundu: 20° | 39° Eenhana: 17° | 36° Oshakati: 15° | 34° Ruacana: 16° | 35° Tsumeb: 19° | 34° Otjiwarongo: 13° | 32° Omaruru: 14° | 32° Windhoek: 11° | 28° Gobabis: 9° | 30° Henties Bay: 11° | 18° Wind speed: 19km/h, Wind direction: NW, Low tide: 07:11, High tide: 13:35, Low Tide: 19:41, High tide: 01:54 Swakopmund: 12° | 14° Wind speed: 19km/h, Wind direction: N, Low tide: 07:09, High tide: 13:33, Low Tide: 19:39, High tide: 01:52 Walvis Bay: 11° | 17° Wind speed: 19km/h, Wind direction: N, Low tide: 07:09, High tide: 13:32, Low Tide: 19:39, High tide: 01:51 Rehoboth: 7° | 29° Mariental: 7° | 26° Keetmanshoop: 6° | 24° Aranos: 6° | 27° Lüderitz: 14° | 27° Ariamsvlei: 6° | 23° Oranjemund: 15° | 30° Luanda: 22° | 24° Gaborone: 11° | 17° Lubumbashi: 18° | 36° Mbabane: 8° | 9° Maseru: 3° | 13° Antananarivo: 11° | 28° Lilongwe: 21° | 31° Maputo: 14° | 15° Windhoek: 11° | 28° Cape Town: 10° | 21° Durban: 13° | 14° Johannesburg: 7° | 9° Dar es Salaam: 23° | 29° Lusaka: 21° | 34° Harare: 17° | 30° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.26 | EUR to NAD 19.53 | CNY to NAD 2.48 | USD to NAD 17.5 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.28 | EGP to NAD 0.35 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.65 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.16 | RUB to NAD 0.19 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 131.91 | USD to AOA 927.77 | USD to BWP 13.17 | USD to EGP 48.46 | USD to KES 128.48 | USD to NGN 1593.37 | USD to ZAR 17.41 | USD to ZMW 26.45 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1831.97 Down -0.38% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 14246.86 Up +0.44% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 30937.69 Up +1.96% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9651.25 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 622.23/OZ UP +1.35% | Copper US$ 4.31/lb DOWN -0.0032 | Zinc US$ 2 884.80/T DOWN -0.23% | Brent Crude Oil US$ 74.74/BBP DOWN -0.0019 | Platinum US$ 976.09/OZ DOWN -0.0067